Fundacja FUNDUSZ WSPÓŁPRACY

Wypracowany model tworzenia spółdzielni socjalnych osób niepełnosprawnych jest dostosowany do warunków socjalno-ekonomicznych wsi i małych miasteczek, a jego celem jest zwiększenie aktywności zawodowej beneficjentów. Model zawiera szczegółowy opis procesu inicjowania spółdzielni socjalnej oraz instrukcję jej tworzenia. W modelu przewidziano trzy obszary działalności spółdzielni: usługi socjalne odpowiadające potrzebom społeczności lokalnej (usługi naprawcze, krawieckie, przetwórcze, gastronomiczne, sprzątanie), ochronę środowiska (np. zagospodarowanie odpadów) oraz turystykę i rekreację (prowadzenie centrów informacji turystycznej, pośrednictwo agroturystyczne). Istnieje możliwość dostosowania rodzaju prowadzonej działalności do potrzeb i wymagań osób niepełnosprawnych.

Najważniejszym elementem wypracowanego rezultatu jest instrukcja tworzenia lokalnej spółdzielni socjalnej w ramach partnerskiej współpracy samorządu gminnego, organizacji społecznych i osób niepełnosprawnych. Inicjatywa dotycząca utworzenia spółdzielni należy do osób niepełnosprawnych, które powinny uzyskać wsparcie organizacji społecznych lub samorządów gminnych. W skład modelu spółdzielni socjalnej osób niepełnosprawnych wszedł zbiór działań, zasad i procedur umożliwiających zakładanie i uruchamianie spółdzielni. Model uwzględnia odpowiednie uwarunkowania prawne, rozwiązania organizacyjne oraz działania marketingowe. W razie potrzeby istnieje możliwość zorganizowania dodatkowych szkoleń kierunkowych dla niepełnosprawnych, które będą odpowiadały wymaganiom związanym z pracą podejmowaną w ramach funkcjonowania spółdzielni socjalnej. Elementem pomocniczym jest system wspierania spółdzielni socjalnych. Jego podstawą jest Partnerski Ośrodek Wsparcia Spółdzielni Socjalnych Osób Niepełnosprawnych. System łączy działania samorządów gminnych, lokalnych organizacji pozarządowych oraz organizacji krajowych działających na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Dodatkową pomocą przy wdrażaniu modelu są opracowane materiały - podręcznik organizatora i kierownika spółdzielni socjalnej, podręcznik z zakresu aktywizacji zawodowej i reintegracji społecznej osób niepełnosprawnych oraz materiały szkoleniowe dla służb BHP. Ponadto samorząd gminny może skorzystać z narzędzia służącego do badania populacji osób niepełnosprawnych na terenie gminy pod kątem ich aktywizacji zawodowej. W ramach rezultatu opracowano także propozycje zmian legislacyjnych, dzięki którym możliwe będzie prowadzenie przez samorządy gminne aktywnej polityki społecznej oraz polityki zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Model spółdzielni socjalnej osób niepełnosprawnych przeznaczony jest przede wszystkim dla samorządów gminnych. Jego wdrożeniem mogą być również zainteresowane lokalne organizacje pozarządowe skupiające osoby niepełnosprawne lub działające na ich rzecz. Podczas wprowadzania rezultatu niezbędne jest jego upowszechnianie wśród podmiotów działających na lokalnym rynku. Model tworzenia spółdzielni społecznych osób niepełnosprawnych z udziałem gminy i organizacji społecznych wraz z filmem promującym zatrudnienie osób niepełnosprawnych został przedstawiony w formie praktycznego, interaktywnego Vademecum (na płycie CD). Nakłady konieczne do wdrożenia wiążą się z koniecznością zapewnienia lokalu dla spółdzielni, zakupem sprzętu i wyposażenia, promocją oferty i szkoleniem kadr. Podstawą finansowania powinny być zarówno środki publiczne, jak i prywatne. Możliwe jest wykorzystanie środków strukturalnych lub skorzystanie z pieniędzy przyznawanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach organizowanych przez nie konkursów. Tworzenie spółdzielni może się opierać również na nakładach niefinansowych, takich jak: lokal, sprzęt lub zasoby ludzkie udostępniane przez władze gminy. Koszty utworzenia spółdzielni socjalnej zależą bezpośrednio od jej wielkości oraz zapotrzebowania na wytwarzany produkt lub proponowaną usługę w danej społeczności lokalnej.